Tại ngoại – Giải pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo

Tại ngoại là gì? Điều kiện để được tại ngoại ? Ai có thẩm quyền cho phép bị cáo, bị can được tại ngoại? Cùng ANSGLAW tìm hiểu những vấn đề trên

1. Tại ngoại là gì?

– Tại ngoại là cụm từ được sử dụng phổ biến để chỉ việc đối tượng không bị tạm giam mặc dù đã có quyết định điều tra, khởi tố của cơ quan có thẩm quyền.

Thông thường, khi cơ quan có thẩm quyền đã khởi tố thì một người thì sẽ bị tạm giam, tạm giữ để giúp quá trình điều tra, xét xử được diễn ra thuận lợi, nhanh chóng hơn. Tránh trường hợp họ bỏ trốn, tiếp tục phạm tội hoặc che dấu hành vi của mình.

Tuy nhiên, sẽ có một số trường hợp mà cơ quan có thẩm quyền xem xét không tạm giam mà cho tại ngoại, căn cứ vào đặc điểm nhân thân, tính chất, mức độ của hành vi phạm tội của họ.

Hiện nay, Tại ngoại là ngôn ngữ nói được sử dụng phổ biến qua “truyền miệng”, không được quy định cụ thể trong luật. Nên có thể hiểu rằng, điều kiện để được tại ngoại sẽ là điều kiện để bị can không bị áp dụng biện pháp tạm giam trong quá trình chờ điều tra, xét xử.

2. Điều kiện để được tại ngoại:

• Không thuộc đối tượng bị áp dụng biện pháp tạm giam.
• Áp dụng biện pháp ngăn chặn khác thay thế biện pháp tạm giam.

2.1. Theo căn cứ quy định tại khoản 4 Điều 119 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định những đối tượng đặc biệt không bị tạm giam như sau:

Đối với bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, là người già yếu, người bị bệnh nặng mà có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng thì không tạm giam mà áp dụng biện pháp ngăn chặn khác, trừ các trường hợp:

a) Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã;

b) Tiếp tục phạm tội;

c) Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân thích của những người này;

d) Bị can, bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

Như vậy, tại ngoại sẽ được áp dụng đối với bị can, bị cáo là:

– Phụ nữ có thai;

– Phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;

– Người già yếu;

– Người bị bệnh nặng.

Các đối tượng trên có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng, nếu không rơi vào 4 trường hợp trên thì có thể áp dụng biện pháp ngăn chặn khác thay thế.

2.2. Áp dụng biện pháp ngăn chặn khác thay thế.

Hiện nay, pháp luật quy định có 02 biện pháp ngăn chặn được sử dụng thay thế cho biện pháp tạm giam đó chính là:

• Bảo lĩnh (Xem bài viết chi tiết về “Bảo lĩnh” tại đây)
• Đặt tiền để bảo đảm (Xem bài viết chi tiết về “Đặt tiền để bảo đảm” tại đây)

Bị cáo, bị can chỉ được tại ngoại, khi có lệnh triệu tập vẫn phải đến Tòa án và Cơ quan điều tra  để phối hợp giải quyết vụ án. Khi có bản án quyết định của Tòa án, nếu người đó bị tuyên có tội thì vẫn phải chịu hình phạt theo quy định của pháp luật.

Thủ tục xin tại ngoại

Để được tại ngoại, bị can, bị cáo hoặc người đại diện hợp pháp của họ có thể làm đơn xin tại ngoại gửi đến cơ quan có thẩm quyền.

Cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định cho bị can, bị cáo tại ngoại trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được đơn xin.

Tại ngoại có những ưu điểm gì?

• Đây một biện pháp thay thế biện pháp tạm giam nhân đạo, giúp bị can, bị cáo có thể tiếp tục sinh hoạt, làm việc, học tập bình thường, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
• Giúp cơ quan điều tra, truy tố, xét xử có thêm thời gian để thu thập chứng cứ, chứng minh tội phạm, đảm bảo cho việc giải quyết vụ án được khách quan, công bằng.

Tại ngoại có những hạn chế gì?

• Bị can, bị cáo có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc tiếp tục phạm tội.
• Bị can, bị cáo có thể tiếp xúc với những người liên quan đến vụ án, gây khó khăn cho việc điều tra.

Kết luận

Tại ngoại là một biện pháp ngăn chặn cần thiết và hợp lý trong tố tụng hình sự. Việc áp dụng biện pháp này cần được xem xét, quyết định một cách thận trọng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo và lợi ích của Nhà nước.

Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc của ANSGLAW những thông tin hữu ích về TẠI NGOẠI – Giải pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo.